Chemia wody, część 1 - Odczyn (pH)

Odczyn wody,  czyli  pH,  to  najważniejszy  i  najczęściej  mierzony  parametr  chemiczny w  akwariach. Pomaga nam określić, jak bardzo kwaśna jest woda w naszym akwarium. Istotnym jest, aby odczyn wody ściśle pasował do wymagać ryb, jakie hodujemy, bądź mamy zamiar hodować. 

Jeśli pH w akwarium jest mniejsze od 7.0, to odczyn wody jest neutralny. Jeśli jest równe 7.0 to woda ma odczyn obojętny. Jeśli jest większe od 7.0, to mamy w akwarium wodę kwaśną.

Wartość  optymalna pH  zależny  od  gatunku  ryby.  Większość  ryb  akwariowych  żyje w wodach  lekko kwaśnych  lub lekko  zasadowych,  więc pH powinno wynosić od 6.5 do  7.5. Są  jednak wyjątki  od  tej reguły. 
Ryby  z kwaśnych, czarnych wodach Amazonii żyją naturalnie w wodzie o pH od 3 do 5, zaś ryby z endemicznych jezior afrykańskich oraz jezior środkowoamerykańskich - w wodzie o pH sięgającym 9. Wody morskie mają odczyn zasadowy - 8.3.

Jak więc widzimy - różne ryby mają różne wymagania co do odczynu ... dlatego tak ważne jest, aby w jednym akwarium trzymać takie ryby, które mają te wymagania podobne. 

Wartość pH ma dla ryb mniejsze znaczenie, niż jego zmiany. Ryby bardzo źle znoszą gwałtowne skoki pH - mogą one  spowodować  natychmiastową  śmierć.  Należy  pamiętać,  ze  pH  jest  wartością  wykładniczą   więc  skok  o  1 stopień oznacza dziesięciokrotną zmianę stężenie jonów* wodorowych w wodzie. W zależności od tzw. buforowości** (regulowanej np. zawartością węglanów) woda jest mniej lub bardziej podatna na skoki pH. Skoki można wywołać nawet tak prostą czynnością jak podmianą wody (gdy wlejemy do akwarium wodę o innych parametrach niż ta w akwarium), Skoki pH występują także w cyklu dobowym (dzień i noc) przy dużej ilości roślin w wodzie. Można temu zapobiec dzięki stosowaniu w akwarium dwutlenku węgla. 

Testy do pomiaru pH wody są produkowane przez większość firm sprzedających produkty akwarystyczne (Tetra, Sera, JBL, Tropical, Zoolek i inne) - zarówno w formie pasków:

jak i odczynników płynnych (kropelkowych):

Wyniki testów otrzymuje się natychmiast i od razu można stwierdzić jaki mamy odczyn wody, oraz w razie konieczności podciąć stosowne działania mające na celu zwiększenie lub zmniejszenie go.
Pamiętajcie, żeby nigdy nie używać chemii sprzedawanej w sklepach, która ma na celu zwiększanie i zmniejszanie odczynu wody (lub innych parametrów), ponieważ takie preparaty szkodzą rybom i roślinom.
                                                                                                                                  

*Jony- atomy lub grupy atomów, obdarzone dodatnim lub ujemnym ładunkiem elektrycznym, powstającym na skutek utracenia lub przyłączenia elektronów. Inaczej cząsteczki 

**Buforowość -skłonność substancji do zmian (skoków) pH.